Powyższy wpis ma znaczenie praktyczne w sytuacji gdy w skład spadku wchodzą długi spadkowe i dotyczy ograniczenia odpowiedzialności spadkobiercy za takie długi.
Od dnia 18 października 2015 r., po wprowadzeniu korzystnej dla spadkobierców zmiany w art. 1015 § 2 kodeksu cywilnego, brak złożenia jakiegokolwiek oświadczenia spadkowego jest równoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Z kolei we wcześniejszym i obowiązującym przez dziesięciolecia stanie prawnym było dokładnie odwrotnie, aby można było skorzystać z ograniczonej odpowiedzialności za długi spadkowe trzeba było w terminie złożyć wyraźne oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Czym jest zatem owo przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza?
Chodzi tutaj w istocie o kwotowe ograniczenie odpowiedzialności za długi spadkowe. Odpowiedzialność spadkobiercy jest bowiem ograniczona do wysokości tzw. stanu czynnego spadku. Prościej mówiąc w takiej sytuacji wartość aktywów odziedziczonego majątku spadkowego stanowi górną granicę odpowiedzialności wobec wierzycieli spadkowych.
Przykład : Pan A dziedziczy działkę o wartości 100 000 zł., a długi spadkowe wynoszą 150 000 zł. Przy dziedziczeniu z dobrodziejstwem inwentarza odpowiedzialność Pana A jest ograniczona do kwoty 100 000 zł. mimo, że wartość długu jest wyższa.
Oczywiście w sytuacji kiedy długi spadkowe przewyższają wartość majątku spadkowego najlepiej jest spadek odrzucić, ale wówczas trzeba zachować ustawowy termin 6 miesięcy liczony od dnia dowiedzenia się o powołaniu do spadku. Często bywa też tak, że spadkobierca dowiaduje się z opóźnieniem jakie są aktywa ale i pasywa spadku. Wówczas jedynie dobrodziejstwo inwentarza chroni go przed takimi, niespodziewanymi długami.
Aby jednak skutecznie skorzystać z ochrony przewidzianej przez przepisy spadkowe należy jeszcze dochować pewnych formalności i wykonać określone działania.
Obecnie ustawodawca daje spadkobiercom możliwość wyboru jednej z poniżej opisanych akcji :
- sporządzenie spisu inwentarza przez komornika na skutek wniosku złożonego do sądu spadku lub bezpośrednio do komornika.
- złożenie wykazu inwentarza do sądu spadku na specjalnym formularzu lub też złożenie takiego wykazu przed notariuszem, który następnie przesyła go do sądu spadku.
Dopiero przeprowadzenie jednej z tych procedur daje nam konkretne środki ochrony przed wierzycielami.
Pierwsza z procedur jest bardziej sformalizowana, bardziej długotrwała i kosztowna, lecz jej atutem jest to, że ustalony przez komornika spis inwentarza ciężko jest podważyć. Jest to rozwiązanie z pewnością polecane w sprawach bardziej skomplikowanych.
Przeczytaj również: Wykaz Inwentarza w Postępowaniu Spadkowym
Natomiast złożenie wykazu inwentarza choć rodzi analogiczne skutki to może być podważane przez wierzycieli. Stąd też ważne jest, aby podawane w wykazie dane i wartości składników majątku były wpisywane bardzo rzetelnie i w dobrej wierze. Ochrona bowiem nie będzie przysługiwała jeżeli spadkobierca będzie podawał nieprawdziwe lub zmanipulowane dane co do składu i wartości majątku. Plusem tego rozwiązania jest jego szybkość i taniość.
